Καραπάνου, Άννα [Επιμελητής]. Πολιτικοί προσανατολισμοί του νέου ελληνισμού

  1. Έργο (αυτοτελές έργο)
  2. 2011
  3. Ελληνικά
    • Το 2008, το Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία οργάνωσε κύκλο διαλέξεων, με θέμα «Πολιτικοί προσανατολισμοί του νέου ελληνισμού». Πέντε κορυφαίοι επιστήμονες αναφέρθηκαν σε ζητήματα πολι- τικής και κοινωνικής οργάνωσης, που όρισαν τη διαδρομή των Ελλήνων σε μία περίοδο πολλών εκατοντάδων ετών. Οι ομιλίες εκείνες, με τη μορφή επεξεργα- σμένων επιστημονικών άρθρων, παρουσιάζονται στον ανά χείρας τόμο.

      Το μείζον πρόβλημα της νομιμοποίησης υπήρξε το κεντρικό ερώτημα που διαπέρασε τη νεότερη εποχή στην ευρύτερη διάρκειά της: πώς πρέπει να είναι οργανωμένες οι ανθρώπινες κοινωνίες; Πώς νομιμοποιείται η εξουσία; Η ίδια, άλλωστε, η έναρξη των “νεότερων χρόνων” συνδέεται, στην ευρωπαϊκή ιστο- ρία, με την εμφάνιση οικονομικών και κοινωνικών εξελίξεων (αλλά και ιδεών, πρώτιστα την Αναγέννηση) που οδήγησαν στην αμφισβήτηση του παλαιότε- ρου –για λόγους συντομίας, αν και λίγο απλουστευτικά, ας το αποκαλέσουμε “μεσαιωνικό”– μοντέλου διακυβέρνησης. Εκείνο βασιζόταν στη νομιμοποίηση που προσέφερε η πεποίθηση ότι η ανθρώπινη τάξη αντανακλούσε μία «ουρά- νια» ή «θεϊκής» προέλευσης βούληση, έναντι της οποίας, ασφαλώς, δύσκολα μπορούσε να υπάρξει αντίλογος· ειδικά στη Δυτική Ευρώπη, η διακυβέρνηση βασιζόταν, ακόμη, στις κοινωνικές δομές της φεουδαρχίας και στην κληρονομι- κή διαδοχή στους κόλπους μιας περιορισμένης κοινωνικής ομάδας αριστοκρα- τών. Ήδη όμως στα τέλη του Μεσαίωνα, οι κοινωνίες γίνονταν πολύ πιο πολύ- πλοκες: η άνοδος νέων οικονομικών σχημάτων –του πρώιμου καπιταλισμού–, της νέας αστικής τάξης, αλλά και των ιδεών του ανθρωπισμού (στις οποίες καθοριστικό ρόλο έπαιζε η επανεύρεση της αρχαίας ελληνικής πνευματικής κληρονομιάς μέσω και των βυζαντινών παρακαταθηκών) αποτέλεσαν το έναυ- σμα για την ουσιαστική μεταλλαγή της ευρωπαϊκής οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας.