Κάλφας, Βασίλης, (1953-) [Συγγραφέας]. Η μελέτη του ουρανού

Το παρόν ψηφιακό βιβλίο αποτελείται από δώδεκα μελέτες, επίκεντρο των οποίων είναι η μελέτη του ουρανού από φιλοσόφους και μαθηματικούς κατά τη διάρκεια της ελληνικής αρχαιότητας. H ιστορική περίοδος που καλύπτουν εκτείνεται από τον 4ο αιώνα π.Χ. έως το τέλος της ελληνικής αρχαιότητας. H φιλοδοξία τους είναι να φέρουν στο προσκήνιο περιστάσεις κατά τις οποίες εκδηλώνεται ένταση ανάμεσα στους κλάδους της γνώσης, και -από τις οποίες- αναδεικνύεται η σημασία της οριοθέτησης επιστήμης και φιλοσοφίας. O τρόπος που τίθενται τα ζητήματα σ’ αυτές τις κρίσιμες συγκυρίες, οι «απορίες» που ανακύπτουν και οι λύσεις που δίνονται είναι διαφωτιστικά για την κατανόηση της αρχαίας ελληνικής σκέψης. Τα περιεχόμενα του βιβλίου μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν τα φαινόμενα του ουρανού ο Πλάτων και ο Αριστοτέλης – κυρίως στα έργα τους Τίμαιος και Περί ουρανού, αντιστοίχως. Ο Πλάτων συνέδεσε τη φιλοσοφία με τα μαθηματικά και συμπεριέλαβε την αστρονομία στις χρήσιμες για τη φιλοσοφία μαθηματικές επιστήμες. Ο Αριστοτέλης προσπάθησε, αντιθέτως, να διαχωρίσει τη φιλοσοφική προσέγγιση του ουρανού από τη μαθηματική. Στο δεύτερο μέρος εξετάζονται τα αντίστοιχα προβλήματα στην περίοδο της ακμής της ελληνικής επιστήμης, δηλαδή στα ελληνιστικά χρόνια και στη ρωμαϊκή περίοδο. Τα φαινόμενα του ουρανού απασχολούν κατά κύριο λόγο τους αστρονόμους, με την πρόταση τολμηρών και αποτελεσματικών μαθηματικών θεωριών, αλλά αποτελούν πεδίο σοβαρού προβληματισμού και για τους φυσικούς φιλοσόφους. Και οι μεν και οι δε επιζητούν να «διασώσουν τα φαινόμενα», αλλά το κάνουν με διαφορετικό τρόπο και με διαφορετική μέθοδο. Η διαμάχη αυτή διατηρείται μέχρι την εποχή του Κοπέρνικου.