Βιβλιογραφικά στοιχεία
Σύνοψη -- Executive summary -- Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή -- Κεφάλαιο 2. Χρηματοπιστωτικά συστήματα και καταθέσεις: Νότιος Ευρώπη, Ελλάδα και κρίση -- Κεφάλαιο 3. Ανασκόπηση βιβλιογραφίας για τους προσδιοριστικούς παράγοντες των ιδιωτικών αποταμιεύσεων -- Κεφάλαιο 4. Εμπειρική διερεύνηση των προσδιοριστικών παραγόντων των καταθέσεων των νοικοκυριών -- Κεφάλαιο 5. Συμπεράσματα -- Παράρτημα Ι -- Παράρτημα ΙΙ -- Βιβλιογραφία.
Ο σκοπός της παρούσας μελέτης είναι να εξετάσει τους παράγοντες που επηρέασαν τις καταθέσεις των νοικοκυριών την περίοδο 2003-2014 στην Ελλάδα, αλλά και σε τρεις ακόμη χώρες της Νοτίου Ευρώπης, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Οι χώρες αυτές χαρακτηρίζονται από κρατικοκεντρικά χρηματοπιστωτικά συστήματα, στα οποία κυριαρχεί η παραδοσιακή χρηματοπιστωτική διαμεσολαβητική δραστηριότητα στην οικονομία και αντιμετώπισαν δημοσιονομικές ανισορροπίες και συναφή προβλήματα με την Ελλάδα.
Η μελέτη αρχικά αποτυπώνει τα χαρακτηριστικά των χρηματοπιστωτικών συστημάτων στις εξεταζόμενες χώρες, εστιάζοντας στην περίοδο της κρίσης. Στη συνέχεια, πραγματοποιείται αναλυτική ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με τους προσδιοριστικούς παράγοντες των αποταμιεύσεων, εντοπίζεται το κενό που υπάρχει αναφορικά με τη διερεύνηση των προσδιοριστικών παραγόντων των καταθέσεων των νοικοκυριών και διατυπώνεται το θεωρητικό υπόβαθρο για την εξέταση των καταθέσεων των νοικοκυριών.
Η εμπειρική ανάλυση που ακολουθεί προσδιορίζει τους παράγοντες που επιδρούν στις καταθέσεις των νοικοκυριών, αλλά και την επίδραση της κρίσης και των μέτρων λιτότητας που την ακολούθησαν. Σύμφωνα με τα εμπειρικά αποτελέσματα για το σύνολο της εξεταζόμενης περιόδου 2003-2014 με τη χρήση μηνιαίων στοιχείων, διαπιστώνεται αρνητική επίδραση των μεταβολών στην ανεργία, θετική επίδραση της μεταβλητής που προσεγγίζει το πραγματικό επιτόκιο, καθώς και των μεταβολών του οικονομικού συναισθήματος, ενώ η επίδραση του πληθωρισμού δεν είναι στατιστικά σημαντική. Επιπλέον, διαπιστώνεται στατιστικά σημαντική εποχική επίδραση συγκεκριμένων μηνών.
Η χρήση μηνιαίων δεδομένων επιτρέπει την εξέταση των πρόσφατων ετών, αλλά και υποπεριόδων για την αποτύπωση της καταθετικής συμπεριφοράς των νοικοκυριών και πιθανή μεταστροφή αυτής πριν και κατά τη διάρκεια της ελληνικής κρίσης. Εξετάζοντας τις ενδογενώς προσδιορισμένες υποπεριόδους του δείγματος προκύπτει ότι, μέχρι και τον Μάρτιο του 2011, η συμπεριφορά των νοικοκυριών αναφορικά με τις καταθέσεις προσδιοριζόταν από ορθολογικούς παράγοντες: ανεργία, πληθωρισμό και πραγματικό επιτόκιο. Από την άλλη πλευρά, μετά τον Μάρτιο του 2011 ο μόνος παράγοντας που φαίνεται να επηρεάζει την πορεία των καταθέσεων είναι το οικονομικό συναίσθημα. Η επανεκτίμηση του βασικού υποδείγματος για την Ελλάδα, περιλαμβάνοντας την περίοδο επιβολής των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων μέχρι και τον Ιούλιο του 2016, οδηγεί σε παρόμοια αποτελέσματα επιβεβαιώνοντας την αρνητική επίδραση της αβεβαιότητας στην καταθετική συμπεριφορά των νοικοκυριών. Τέλος, τα εμπειρικά αποτελέσματα για την Ελλάδα συγκρίνονται και σχολιάζονται παράλληλα με τα ευρήματα για άλλα κράτη-μέλη της Νοτίου Ευρώπης.
Τα εμπειρικά αποτελέσματα παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τους διαμορφωτές πολιτικής, αναδεικνύοντας την επίδραση του οικονομικού συναισθήματος, ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης.
