Παπαδασκαλόπουλος, Αθανάσιος Δ. [Συγγραφέας]. Μέθοδοι περιφερειακής ανάλυσης

Η αξιοποίηση της περιφερειακής ποσοτικής ανάλυσης στην διερεύνηση των περιφερειακών φαινομένων, στη μελέτη της φυσιογνωμίας των περιφερειών, στον προσδιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων, στον περιφερειακό σχεδιασμό, καθώς και στη διαμόρφωση, παρακολούθηση και αξιολόγηση της περιφερειακής πολιτικής, διευρύνεται συνεχώς.

Η διαμόρφωση των μεθόδων της περιφερειακής ανάλυσης ακολούθησε τρία βασικά στάδια. Στο πρώτο στάδιο, η περιφερειακή επιστήμη στηρίχθηκε στις ποσοτικές μεθόδους της οικονομικής επιστήμης. Στο δεύτερο στάδιο, ο πολυεπιστημονικός χαρακτήρας της περιφερειακής επιστήμης οδήγησε στην αναζήτηση και υιοθέτηση μεθόδων που προέρχονται και από άλλες επιστήμες, όπως η κοινωνιολογία, η πολιτική επιστήμη, η βιολογία - βιομετρία. Τέλος, σ' ένα τρίτο στάδιο, που συνεχίζεται και σήμερα, η αυτονόμηση της περιφερειακής επιστήμης και η ιδιαιτερότητα των θεμάτων της οδήγησαν στην διαμόρφωση ίδιων ποσοτικών μεθόδων.

Οι βασικές ποσοτικές μέθοδοι της περιφερειακής ανάλυσης αποτελούν το αντικείμενο του παρόντος βιβλίου. Στα κεφάλαια που ακολουθούν παρουσιάζονται οι δείκτες και οι μέθοδοι της περιφερειακής ανάλυσης, η σύνδεση τους με τη θεωρία της περιφερειακής επιστήμης και η αξιοποίηση τους στην μελέτη των περιφερειακών φαινομένων και στον σχεδιασμό και αξιολόγηση της περιφερειακής πολιτικής.

Το βιβλίο χωρίζεται σε επτά μέρη. Το πρώτο μέρος αναφέρεται στην ταξινόμηση και παρουσίαση των περιφερειακών στατιστικών δεδομένων, στα μέτρα κεντρικής τάσης και θέσης και στην αξιοποίηση τους στην περιφερειακή ανάλυση.

Το δεύτερο μέρος αναφέρεται στις περιφερειακές ανισότητες. Παρουσιάζονται τα κριτήρια προσδιορισμού των ανισοτήτων και τα μέτρα που αξιοποιούνται στην μέτρηση τους. Τα μέτρα αυτά είτε προέρχονται από την περιγραφική στατιστική, είτε έχουν διαμορφωθεί ειδικά για τις ανάγκες της περιφερειακής ανάλυσης.

Το τρίτο μέρος του βιβλίου αναφέρεται σε θέματα ειδίκευσης και εγκατάστασης. Παρουσιάζονται, το υπόδειγμα της οικονομικής βάσης, οι δείκτες της ομάδας των συντελεστών συμμετοχής και ειδίκευσης και οι περιφερειακοί πολλαπλασιαστές απασχόλησης.

Το τέταρτο μέρος αναφέρεται στην διερεύνηση των σχέσεων των περιφερειακών χαρακτηριστικών. Στο μέρος αυτό, παρουσιάζονται δείκτες και υποδείγματα που αφορούν τη συσχέτιση, την παλινδρόμηση και την χωρική αλληλεξάρτηση, προσαρμοσμένα στις ανάγκες της περιφερειακής ανάλυσης.

Το πέμπτο μέρος έχει ως αντικείμενο την περιγραφή και την οριοθέτηση των οικονομικών περιφερειών. Στο μέρος αυτό αναλύονται οι έννοιες του χώρου και της περιφέρειας και παρουσιάζονται, η τυπολογία των οικονομικών περιφερειών και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούνται στην περιγραφή και οριοθέτηση των επιμέρους τύπων περιφερειών, καθώς και σχετικές εφαρμογές.

Το έκτο μέρος αφορά τη διαρθρωτική περιφερειακή ανάλυση. Στο μέρος αυτό παρουσιάζεται η ανάλυση απόκλισης - συμμετοχής και συγκεκριμένες εφαρμογές της, καθώς και οι δυνατότητες αξιοποίησης των αποτελεσμάτων της στην χάραξη και αξιολόγηση της περιφερειακής πολιτικής.

Τέλος, το έβδομο μέρος αναφέρεται στην Ανάλυση Πλεονεκτημάτων, Αδυναμιών, Ευκαιριών και Απειλών, που δίνει την δυνατότητα ποιοτικής διερεύνησης της αναπτυξιακής διαδικασίας σε περιφερειακό και σε κλαδικό επίπεδο.