Sherrard, Philip (1922-1995) [Συγγραφέας]. Δοκίμια για τον νέο ελληνισμό

Είναι πραγματική τιμή για την εκδοτική σειρά "σύνορο" να περιλαμβάνη τον Philip Sherrard ανάμεσα στους συνεργάτες-συγγραφείς των τόμων της. Διδάκτωρ της Φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου και Καθηγητής σήμερα εκεί, βοηθός-Διευθυντής παλαιότερα της Βρεταννικής Αρχαιολογικής Σχολής των Αθηνών (1951-52 και 1958-62), ιστορικός και συγγραφέας με διεθνή αναγνώριση, ο Philip Sherrard ασχολείται εδώ και πολλά χρόνια με τη μελέτη της πνευματικής, πολιτιστικής και πολιτικής ιστορίας του ελληνικού χώρου. Ορθόδοξος ο ίδιος και με ελληνίδα σύζυγο, εγκατεστημένος μόνιμα στην ελληνική επαρχία, συνδυάζει την επιστημονική έρευνα του ιστορικού και κριτικού με την προσωπική και βιωματική αναζήτηση των ριζών της πνευματικής παραδόσεως του τόπου μας. Καρπός αυτού του συνδυασμού είναι τα περισσότερα από τα βιβλία που έχει ως τώρα εκδόσει και που αναφέρονται στην πνευματική φυσιογνωμία του βυζαντινού και του νέου Ελληνισμού: The Greek East and the Latin West - Athos, the Mountain of Silence - Six Poets of Modern Greece - The Pursuit of Greece - Constantinople, the Iconography of a Sacred City - Byzantium - Modern Greece (το τελευταίο σε συνεργασία με τον John Campbell).
Στις σελίδες αυτού εδώ του τόμου παρουσιάζουμε στον έλληνα αναγνώστη μιαν ανθολόγηση, σχεδόν δειγματοληπτική, της δουλειάς του Philip Sherrard διατηρώντας την πρόθεση να δώσουμε κάποτε σε ελληνική μετάφραση και ολόκληρα κάποια από τα βιβλία του. Τα "Δοκίμια για τον Νέο Ελληνισμό", που εδώ συγκεντρώσαμε, εξετάζουν τη σημασία τόσο της δημιουργίας του σημερινού ελληνικού κράτους όσο και μερικών αντιπροσωπευτικών μορφών και πνευματικών εκδηλώσεων του Νέου Ελληνισμού, σε συνάρτηση με την ιστορική συνέχεια της ελληνικής παραδόσεως ή τις μεταμορφώσεις και αλλοιώσεις της. Παρά την περιληπτικότητα και την αναπόφευκτα σχηματική ανάπτυξη ορισμένων σημείων, στο σύνολό τους τα δοκίμια αυτά έχουν τη μεγάλη αξία ότι συγκεντρώνουν την προσοχή μας σε ένα βασικώτατο γεγονός: στο ότι, από πολύ νωρίς, το θεμέλιο της ιστορικής πραγματικότητος που ονομάζουμε σήμερα Ελληνισμό δεν ήταν φυλετικό ή στενά εθνικό, με τη σύγχρονη έννοια του όρου, αλλά πνευματικό. Όσο κι αν μοιάζη απλή αυτή η διαπίστωση, αντιπροσωπεύει ένα γεγονός με κεφαλαιώδεις ιστορικές συνέπειες. Αν είναι πνευματικό το θεμέλιο της ιστορικής πραγματικότητας του Ελληνισμού, τότε η δυτικού τύπου εθνικιστική συνείδηση και τα ευρωπαϊκά σχήματα κρατικού και πολιτιστικού βίου, που έγινε προσπάθεια να επιβληθούν στο Νέο Ελληνισμό μετά την Ανεξαρτησία, είναι ξένα στη φύση του λαού και του τόπου και αλλοτριώνουν θανάσιμα την εθνική του ταυτότητα.
Περισσότερο συγκεκριμένα, το βασικό πρόβλημα που μας θέτουν τα κείμενα του Sherrard είναι η συνάντηση του μεταβυζαντινού Ελληνισμού με την ευρωπαϊκή Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, η αποτυχία να αφομοιωθούν οργανικά τα δυτικά προσλήμματα από την πνευματική και πολιτιστική συνείδηση της ελληνικής Ανατολής. Αυτό το πρόβλημα της προσλήψεως το προσεγγίζει ο Sherrard και μέσα από τις προσωπικές περιπτώσεις του Σικελιανού και του Σεφέρη, από την αφομοίωση του παγανισμού και της Δύσεως που επεχείρησαν αντίστοιχα. [...] (Από τον πρόλογο της έκδοσης)