Καραμανωλάκης, Βαγγέλης Δ. [Συγγραφέας]. Η συγκρότηση της ιστορικής επιστήμης και η διδασκαλία της ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

Στο νεοσύστατο ελληνικό βασίλειο, οι κάτοικοι προετοίμαζαν το αύριο έχοντας το βλέμμα τους στραμένο στο χθες. Μετά από την κοσμογονία του Αγώνα έχτιζαν τα σπίτια τους, κρεμούσαν στους τοίχους τούς προγόνους και τους ήρωες τους, ξεχνούσαν παλιές λέξεις, ψέλλιζαν άλλες, άγνωστες ως τότε. Στο λυκόφως του παλαιού κόσμου και στα πρώτα φανερώ ατα ενός καινούριου γύρευαν τα λόγια και τους τρόπους για να στηρίξουν την ελευθερία, την ανεξαρτησία, τα όνειρά τους. Καταφύγιο και ορ ητήριο, συγκριτικό πλαίσιο και πρότυπο το παρελθόν, και οι αναγνώσεις του έριχναν στο πέρασμα του χρόνου βαριά σκιά στη ζωή τους: άρθρα, βιβλία, αγάλματα, μνημεία και πίνακες ζωγραφικής, διαλέξεις και μαθήματα, συζητήσεις, πολεμικές, συγκρούσεις. Η συγγραφή της ιστορίας, η διδασκαλία, η διάχυσή της ως γνωστικού αντικειμένου επηρεάζονταν από τις ανάγκες και τα οράματα του έθνους-κράτους, αναδεικνύονταν σε επίδικα αντικείμενα. Ο Τύπος, οι κάθε λογής σύλλογοι, οι εορταστικές εκδηλώσεις, μα κυρίως η εκπαίδευση άφηναν το αποτύπωμά τους στην ιστορική συνείδηση των Νεοελλήνων : πρώτα τα σχολεία, της κατώτερης και μέσης βαθμίδας, και έπειτα το μοναδικό ελληνικό πανεπιστήμιο.