Λύτρας, Ανδρέας Ν. [Συγγραφέας]. Η μισθωτή εργασία στην κοινωνική οργάνωση

Η μισθωτή εργασία είναι το καθεστώς της απασχόλησης στο οποίο είναι τοποθετημένη η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών στις αναπτυγμένες χώρες του σημερινού κόσμου. Οι μάζες ιδίως των νεοεισερχόμενων μισθωτών είναι οι ανασφαλείς φορείς της φθηνής εργασίας. Το αδιαμφισβήτητο αυτό γεγονός τονίζεται με αδρό τρόπο με τη συνεχή πύκνωση των γραμμών της μερικής απασχόλησης. Η εργασιακή πόλωση, η οποία εκφράζεται με τη συγκρότηση της τεράστιας και πάγκοινης μάζας των μισθωτών, έχει ως βασικό αντίβαρο μια ισχνή σε αναλογία αλλά ισχυρότατη ομάδα εργοδοτών.

Η επισφάλεια είναι κρίσιμο στοιχείο των σημερινών σχέσεων. Ο πιο αποδοτικός έλεγχος των εργαζομένων πλέον είναι η ανασφάλεια για το μέλλον. Η εκμετάλλευση είναι πολύ αποτελεσματική για τη άσκηση της ισχύος. Η υποταγή, η άλλη όψη της κυριαρχίας, είναι τόσο μαζική και μηχανική, ώστε δεν απαιτείται και η καθημερινή άσκηση της διευθυντικής δύναμης. Η μέριμνα των εξαρτημένων να παραμείνουν ενεργοί και η εξαγορά τους βιώσιμη επιδεικνύει την επιτυχία της κυριαρχίας μέσω της εκμετάλλευσης. Είναι η πιο βελτιωμένη εκδοχή του καπιταλισμού, μέχρι να επινοηθεί κάποια ανώτερη.

Η απασχόληση, όσον αφορά στις αναπτυγμένες χώρες, επικεντρώνεται στις υπηρεσίες. Το κράτος ταυτόχρονα είναι ο μεγαλύτερος ενιαίος εργοδότης στις ευημερούσες καπιταλιστικές χώρες. Οι ελάχιστες μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις και οι πάμπλουτοι ιδιοκτήτες τους ακολουθούν στην απασχόληση των μισθωτών.

Η σχέση της επιχειρηματικότητας με την ανταγωνιστικότητα και η συνεισφορά αμφοτέρων στην απασχόληση και την κοινωνική ευημερία απέχει πολύ από τις διαδόσεις. Η ουσιαστική επιχειρηματικότητα, με τη σημαντική συμβολή στην απασχόληση, υπάρχει σε μια ομάδα γιγάντιων επιχειρήσεων. Η ανταγωνιστικότητα είναι η ιδιότητα των πολλών μικρότερων επιχειρήσεων, οι οποίες έχουν πολύ περιορισμένη συνεισφορά στην απασχόληση και πιο ειδικά στη μισθωτή εργασία.

Η αξίωση για την εργασιακή αυτονομία μαζί με την ταυτόχρονη υπέρβαση της μισθωτής εργασίας αντιστοιχεί πλήρως στην εξέλιξη των μέσων παραγωγής, της τεχνολογίας και των τεχνικών αξιοποίησης του ανθρώπινου χρόνου. Οι επιχειρήσεις έχουν εδραιώσει τη συνεργασία στο πλαίσιο των νέων μεθόδων εργασίας των ανεξάρτητων απασχολουμένων με τους τυπικώς μισθωτούς. Ενώ κερδίζουν από αυτό το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, αδιαφορούν για την αποτύπωση της οικονομικής αποτελεσματικότητας στην τελεσφόρο θεσμική συγκρότηση της σημερινής κοινωνίας. Η αδιαφορία τους είναι συντονισμένη με τη δυσανεξία των δυνάμεων της αγοράς για τα κοινωνικά δικαιώματα και τη δημοκρατία.

Η ελπίδα για την εργασιακή και κοινωνική αυτονομία μεταβάλλεται σε αντικείμενο συστηματικής διανοητικής δοκιμασίας και σε μια εναλλακτική πρόταση. Η προσδοκώμενη οργάνωση της εργασίας εδραιώνει τους αυτόνομους παραγωγούς σε όλες τις δραστηριότητες και αίρει την ανθρώπινη εξάρτηση.

Η εργασιακή αυτονομία είναι ομοαίματη με την ελευθερία. Όποιος ομνύει στην ελευθερία δεν μπορεί παρά να διεκδικεί την εργασιακή αυτονομία. Η εργασιακή αυτονομία ενισχύει την ιδιότητα του πολίτη, χωρίς αμφότερες να περιορίζονται από τους περισπασμούς των οικονομικών σχέσεων στις σύγχρονες δημοκρατίες. Η δημοκρατία του μέλλοντός μας μεταβολίζει την οικονομική αποτελεσματικότητα σε ανεξαίρετη ελευθερία. Αυτή η ουτοπία μπορεί να πραγματοποιηθεί αμέσως.