Ανυποψίαστοι ανθρωπολόγοι, καχύποπτοι φοιτητές

Ο τόμος προτείνει μια διαφορετική ερευνητική και διδακτική προσέγγιση της ανθρωπολογίας. Η κυρίαρχη θέση είναι πως η εθνογραφία μπορεί να αποτελέσει μια μορφή βιωματικής μάθησης και συγχρόνως μέθοδο καλύτερης κατανόησης της επιστήμης. Η ανθρωπολογία, έτσι, μπορεί να συμβάλει στην κατάρτιση των μελλοντικών εκπαιδευτικών και να παρέμβει σε σύγχρονα κοινωνικά ζητήματα που απασχολούν την ελληνική κοινωνία.

"[...] Με τον τρόπο αυτό, σταδιακά, όπως είναι φυσικό, αλλά συχνά και με την ορμή που χαρίζει η "αποκαλυπτική γνώση", οι μικροί καχύποπτοι θύτες της εθνογραφίας άρχισαν να παράγουν τον δικό τους λόγο, άλλοτε πιο τραχύ και σφιχτό και άλλοτε πιο κοντά σε μια προσωπική γραφή, που φάνταζε λίγα μόλις βήματα μακριά από μια αυτοδύναμη ακαδημαϊκή έκφραση. Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη, ασφαλώς, και ταυτόχρονα μια νέα αγωνία, αυτή της ευθύνης απέναντί τους. [...]

Η συναρπαστική αυτή πορεία, πέρα απ' όλα τα άλλα, είχε ως αποτέλεσμα να ωριμάσει η αρχική ιδέα της δημοσιοποίησης ενός εθνογραφικού υλικού προερχόμενου από φοιτητικές εργασίες. Η ενθουσιώδης υποδοχή της ιδέας από τον Γιάννη Μάνο υποστηρίχθηκε επιπλέον από τη συμμετοχή και δικών μου φοιτητών, τόσο στις δύο ημερίδες που διοργανώθηκαν μετ' εμποδίων στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του ΔΠΘ (Μάιος 2008 και Οκτώβριος 2009), όταν και οι εργασίες των φοιτητών ανακοινώθηκαν σε μια πρώτη μορφή, όσο και στον παρόντα τόμο, όπου φιλοξενούνται αρκετές από αυτές, έπειτα βέβαια από προσθήκες, διορθώσεις και πολλή συζήτηση.

Η Χριστίνα Βέικου, από τη μεριά της, ανέλαβε να στηρίξει θεωρητικά τον άλλο πυλώνα που τροφοδοτεί αυτό τον συλλογικό τόμο, τα κείμενα των εκπαιδευτικών. Και εδώ χρειάζεται να εξηγήσω πώς προέκυψαν τα κείμενα αυτά που φιλοξενούνται στην τέταρτη ενότητα του βιβλίου. Ήδη από το 2006, στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων των ΕΛΜΕ των Νομών Ξάνθης και Ροδόπης, κλήθηκα να διδάξω εθνογραφική μέθοδο επιτόπιας έρευνας σε εκπαιδευτικούς Α'/θμιας και Β'/θμιας εκπαίδευσης των δύο νομών, με τη μορφή ενός εξαμηνιαίου μαθήματος οργανωμένου σε εβδομαδιαία βάση. [...]

Τα επόμενα δύο χρόνια, την οργανωτική σκυτάλη ανέλαβαν οι υπεύθυνοι πολιτιστικών θεμάτων και καλλιτεχνικών αγώνων της Β'/θμιας εκπαίδευσης των δύο νομών, Ουρανία Εξάρχου-Βασιλούδη και Γιώργος Γιαντσόπουλος, αντίστοιχα, η συνεργασία με τους οποίους υπήρξε όχι μόνο άριστη αλλά και εξαιρετικά γόνιμη: σε ορισμένες περιπτώσεις, ειδικά στο Νομό Ξάνθης, εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν στο σεμινάριο ανέλαβαν να εκπονήσουν εκπαιδευτικά προγράμματα υιοθετώντας την εθνογραφική πρακτική, με αποτέλεσμα να συμμετάσχουν με τους μαθητές τους στις δύο ημερίδες και να μας εντυπωσιάσουν με την αποτελεσματικότητά τους. Δύο από τα κείμενα της τέταρτης ενότητας αφορούν τις δράσεις αυτές, ενώ άλλα δύο έχουν εκπονηθεί από μεμονωμένους εκπαιδευτικούς στο πλαίσιο της συμμετοχής τους στο σεμινάριο εθνογραφίας. [...]"

(από τον πρόλογο του Βασίλη Δαλκαβούκη)