Βιβλιογραφικά στοιχεία
- Μια καινούργια κοινωνία δεν μπορεί να γεννηθεί πραγματικά παρά μόνο αν την ίδια στιγμή και με την ίδια κίνηση εμφανισθούν καινούργιες σημασίες, θέλω να πω καινούργιες αξίες, καινούργιες νόρμες, καινούργιοι τρόποι να δίνεις νόημα στα πράγματα, στις σχέσεις μεταξύ των ανθρώπινων όντων, στη ζωή μας γενικά". --Κ.Κ. Με τα κείμενα της περιόδου 1974-1997 που περιλαμβάνονται σ' αυτόν τον τόμο, ο Κ. Καστοριάδης μας προτρέπει να ξανασκεφτούμε ότι εμείς οι άνθρωποι, ως άτομα, λαοί, κοινωνίες, ακόμη και ως οικουμένη, είμαστε οι μόνοι υπεύθυνοι για το μέλλον μας, οι μόνοι που μπορούμε να νοηματοδοτήσουμε τη ζωή μας, με δυο λόγια οι μόνοι δημιουργοί της Ιστορίας μας. Και, εάν συμφωνούμε μαζί του, μας καλεί να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Επιχειρηματολογεί για πληθώρα θεμάτων, από το γιατί το πρόταγμα της αυτονομίας δεν είναι ουτοπία μέχρι το γιατί δεν είναι πια μαρξιστής. Μιλάει για τις φαντασιακές σημασίες και για το τι είναι η επανάσταση. Και κάνει παρεμβάσεις για συγκεκριμένα σύγχρονα ιστορικά γεγονότα από πολέμους και μεταρρυθμίσεις μέχρι την επαναστατική δύναμη της οικολογίας. Για περισσότερα από τριάντα χρόνια, ο Καστοριάδης επανερχόταν στο εξής ουσιώδες πολιτικό πρόβλημα: στην ύπαρξη μιας "δημοκρατίας" δίχως "δημοκράτες", η οποία έτεινε συνεχώς να καταστρέψει τον ανθρώπινο τύπο που θα μπορούσε να επιτρέψει την επιβίωση της, έστω και με την ατελή μορφή που τη χαρακτηρίζει. Και έβγαλε ένα συμπέρασμα που σχεδόν όλος ο κόσμος σήμερα είναι υποχρεωμένος να δεχτεί: ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας "ακυβέρνητης κοινωνίας". (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου) "Ο Κ. Καστοριάδης θεωρεί ότι οι δυτικές κοινωνίες, αν και ονομάζονται δημοκρατικές, εν τούτοις είναι ολιγαρχικές- τις αποκαλεί φιλελεύθερες ολιγαρχίες- διότι η άσκηση της εξουσίας, η λήψη των αποφάσεων και η νομοθετική δραστηριότητα ανήκουν αποκλειστικά στους ολίγους και στα κόμματα. Η κυριαρχία της ολιγαρχίας έχει ως προϋπόθεση αλλά και αποτέλεσμα την πλήρη απουσία της κοινωνίας από τον δημόσιο χώρο, την επικράτηση της αδιαφορίας και της απάθειας για τα κοινά, τη γενίκευση του ατομικισμού και της ιδιώτευσης. Δηλαδή, η κυριαρχία της ολιγαρχίας από τη μία και η παθητικότητα και η ιδιώτευση των ανθρώπων από την άλλη δεν είναι παρά οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η αποχώρηση των ανθρώπων από την πολιτική σφαίρα, η εξαφάνιση της πολιτικής και της κοινωνικής σύγκρουσης επιτρέπει στην ολιγαρχία της οικονομίας, της πολιτικής και των ΜΜΕ να ξεφύγει από κάθε έλεγχο, με συνέπεια την αυθαιρεσία και την αλαζονεία της εξουσίας. Στο πλαίσιο αυτό της γενικευμένης ασυδοσίας καταρρέουν σχεδόν όλες οι αξίες του παραδοσιακού φιλελευθερισμού (η έννομη τάξη, ο εργαζόμενος σκληρά αστός, ο έντιμος δικαστής ή πολιτικός κ.ά.) και επικρατούν η διαφθορά και ο κυνισμός. [...]Τι μπορεί να γίνει λοιπόν σε αυτή την άσχημη κατάσταση; Ο Καστοριάδης πιστεύει ότι η μόνη λύση είναι να αφυπνισθούν ξανά οι κοινωνίες και να εισέλθουν στο πολιτικό προσκήνιο. Θα πρέπει οι άνθρωποι να απελευθερωθούν από αποτυχημένες πρακτικές, να καταλάβουν ότι η αντιπροσώπευση και η ψήφος σε ένα κόμμα δεν αποτελούν λύση. Θα πρέπει να πιστέψουν στις δικές τους δυνάμεις, να επινοήσουν άλλους τρόπους πολιτικής πράξεως, οι οποίοι να μην αλλοτριώνονται από κομματικές γραφειοκρατίες, συνδικαλιστικές συντεχνίες και ιδεολογικούς εγκλωβισμούς. Ο στόχος αυτής της αυτοοργάνωσης και του αυτοκαθορισμού είναι η αληθινή δημοκρατία, η αυτονομία, που αποτελεί μία άλλη βασική ιδέα στη σκέψη του Καστοριάδη. Δημοκρατία σημαίνει την πραγματική κυριαρχία του δήμου, των πολιτών, χωρίς αντιπροσώπους και κόμματα. Αυτονομία σημαίνει ότι οι ίδιοι οι άνθρωποι άμεσα αποφασίζουν και θεσπίζουν τους νόμους. Ο στόχος αυτός δεν είναι ουτοπικός όπως διατείνονται μερικοί, θεωρώντας τις δικές τους απόψεις, με περισσή αυτοϊκανοποίηση, ρεαλιστικές-, είναι εφικτός και εξαρτάται από τον αγώνα, τη θέληση και τη φαντασία των ανθρώπων". (ΓΙΩΡΓΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ, διδάκτωρ Φιλοσοφίας, ΤΟ ΒΗΜΑ, 20/3/2011) ⟶ Πατήστε εδώ
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση.
Παρουσίαση
ΔΙΑΔΡΟΜΗ
Το πρόταγμα της αυτονομίας δεν είναι ουτοπία
Γιατί δεν είμαι πια μαρξιστής
Οι φαντασιακές σημασίες
Απάντηση στον Richard Rotry
Για τους πολέμους στην Ευρώπη
ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ
"Αν είναι δυνατόν να δημιουργηθεί μια καινούργια μορφή κοινωνίας"
Τι δεν μπορούν να κάνουν τα πολιτικά κόμματα
Τι διακυβεύεται σήμερα στη δημοκρατία
"Διασχίζουμε μια εποχή παρακμής..."
Υπάρχουν πρωτοπορίες;
Τι είναι επανάσταση
Ούτε ιστορική αναγκαιότητα ούτε απλώς "ηθική" απαίτηση: μια πολιτική και ανθρώπινη απαίτηση
Όταν η Ανατολή γέρνει προς τη Δύση
Αγορά, καπιταλισμός, δημοκρατία
Μια "δημοκρατία" δίχως τη συμμετοχή των πολιτών
Ο πόλεμος του Κόλπου: αναθεώρηση και διευκρίνιση
Gorbathev: ούτε μεταρρύθμιση ούτε επιστροφή στο παρελθόν
Πόλεμος, θρησκεία και πολιτική
Κομμουνισμός, φασισμός, χειραφέτηση . .
Η οικολογία εναντίον των εμπόρων
Η επαναστατική δύναμη της οικολογίας . .
Ακυβέρνητη κοινωνία
Για την πολιτική κριτική ικανότητα
Ούτε παραίτηση ούτε αρχαϊσμός
Μια ξεχωριστή διαδρομή
Χρονολόγιο και βιο-βιβλιογραφία
Ευρετήριο
